Odżelazianie / odmanganianie

Wody podziemne są mniej narażone na zanieczyszczenia związane z gospodarczą działalnością człowieka. Charakteryzują się jednak podwyższoną zawartością manganu i żelaza oraz obecnością siarkowodoru i amoniaku. Zawartość żelaza waha się od ilości śladowych do kilkudziesięciu mg/l, natomiast manganu - od ilości śladowych do kilku mg/l. Wysokie stężenia żelaza i manganu w wodzie powodują wzrost jej barwy i mętności, co niekorzystnie wpływa na właściwości organoleptyczne.

Ponadto na urządzeniach sanitarnych pojawiają się rdzawe osady, zostawiane przez mieszaniny uwodnionych tlenków żelazowych i manganowych. Usuwanie żelaza czy manganu sprowadza się do przeprowadzenia ich rozpuszczalnych związków w formy trudno rozpuszczalne, które są zatrzymywane na drodze filtracji na odpowiednim złożu, w filtrze pospiesznym. Wybór rodzaju złoża zależy od składu fizykochemicznego wody, postaci, w jakiej występuje żelazo czy mangan, zawartości tlenu rozpuszczonego oraz dwutlenku węgla i związków organicznych.

Proces technologiczny usuwania związków żelaza czy manganu składa się z:

• napowietrzania wody surowej (za pomocą inżektora w przypadku mniejszych wydajności stacji lub za pomocą sprężarki i mieszacza wodno-powietrznego - przy większych wydajnościach);
• korekty odczynu wody (jeśli zachodzi taka potrzeba);
• filtracji na odpowiednim rodzaju złoża.

Jeśli żelazo i mangan występują w znacznych ilościach woda powinna być filtrowana dwustopniowo, z zastosowaniem jako pierwszego filtra usuwającego żelazo.

Przy doborze metody usuwania żelaza i manganu istotny jest także prawidłowy dobór płukania filtrów. W zależności od wybranego materiału filtracyjnego rozróżnia się:

• płukanie wodno-powietrzne - filtry piaskowo-żwirowe (zalecane przy większych wydajnościach);
• płukanie wodne - filtry ze złożem wielowarstwowym;
• płukanie wodne z dozowaniem KMnO₄.

Filtry odżelaźniające i odmanganiające montuje się za filtrami mechanicznymi, ale zawsze przed urządzeniami zmiękczającymi wodę.